Fyodor Mihayloviç Dostoyevski

Fyodor Mihayloviç Dostoyevski (Rusça: Фёдор Миха́йлович Достое́вский) (doğum: 11 Kasım 1821, Moskova - ölüm: 9 Şubat 1881, Petersburg) Rus roman yazarıdır. Çocukluğu sarhoş bir baba ve hasta bir anne arasında geçiren Dostoyevski, annesinin ölümünden sonra Petersburg'taki Mühendis Okulu'na girdi. Babasının ölümünü burada haber aldı. Okulu başarıyla bitirdikten sonra İstihkâm Müdürlüğü'ne girdi. Bir yıl sonra istifa ederek buradan ayrıldı. Ordudan ayrıldıktan sonra edebiyata yönelen Dostoyevski'nin ilk kitabı İnsancıklar, 1846 yılında yayımlandı. Bu eserinin ardından yazdığı kitaplarla beklediği başarıya ulaşamayan Dostoyevski'nin umudu kırıldı ve politikayla ilgilenmeye başladı. 1849 yılında devlet aleyhindeki bir komploya karıştığı iddiası ile tutuklandı. Sekiz ay hapisanede kalan Dostoyevski, kurşuna dizilmek üzereyken diğer sekiz tutuklu arkadaşı ile affedildi. Cezası dört yıl kürek, altı yıl da adî hapse dönüştürüldü. Cezasını çekmesi için Sibirya'da bulunan Omsk Cezaevi'ne gönderildi. Burada geçirdiği dört yılın ardından er rütbesi ile hizmete verildi. Subaylığa kadar yükseldi. 1857 yılında Maria Dmitrievna Isayeva ile evlendi. Beş yıl boyunca görev yapan Dostoyevski, 1859 yılında özgür bırakıldı ve Petersburg'a yerleşti. Petersburg'a döndükten sonra Ezilenler (1861) ve Ölüler Evinden Anılar (1862) adlı eserleri yazdı. Kardeşiyle birlikte iki dergi çıkardı. 1862'de arzuladığı Avrupa seyahatini gerçekleştirdi. Sara nöbetleri ve kumar bağımlılığı yüzünden maddi açıdan darlığa düştü. Bu dönemde Yeraltından Notlar (1864), Suç ve Ceza (1866), Kumarbaz (1866), Budala (1868), Ebedi Koca (1870) ve Ecinniler (1872) gibi eserleri yazdı. Eşinin ölümünden sonra sekreteriyle evlendi. Yeniden borçlandı ve kumaranelerde gezmeye başladı. Kızının ölümünün ardından büyük bir sarsıntı geçirdi. Delikanlı (1875), Bir Yazarın Günlüğü (1876) ve Karamazov Kardeşler (1879) adlı eserlerinde yazarlık hayatı boyunca konu edindiği temaları yeniden ele aldı. Karamazov Kardeşler adlı yapıtını üç yılda bitiren Dostoyevski, bir ciğer kanamasıyla yatağa düştü ve 28 Ocak 1881 tarihinde öldü. Dostoyevski için 31 Ocak 1881 tarihinde yapılan cenaze töreninde yaklaşık otuz bin kişi tabutunun arkasından yürüdü. Dünya edebiyatını en çok etkileyen ve en çok okunan yazarlardan biri olan Dostoyevski'nin eserleri birçok 20. yüzyıl düşünürünün fikirlerini derinden etkiledi. Eserleri Romanlar (1846) Bednye lyudi (Бедные люди); Türkçe yayım adı: İnsancıklar (1849) Netochka Nezvanova (Неточка Незванова); Türkçe yayım adı: Netochka Nezvanova (1861) Unizhennye i oskorblennye (Униженные и оскорбленные); Türkçe yayım adı: Ezilmiş ve Aşağılanmışlar (1862) Zapiski iz mertvogo doma (Записки из мертвого дома); Türkçe yayım adı: Ölüler Evinden Anılar (1864) Zapiski iz podpolya (Записки из подполья); Türkçe yayım adı: Yeraltından Notlar (1866) Prestuplenie i nakazanie (Преступление и наказание); Türkçe yayım adı: Suç ve Ceza (1867) Igrok (Игрок); Türkçe yayım adı: Kumarbaz (1869) Idiot (Идиот); Türkçe yayım adı: Budala (1872) Besy (Бесы); Türkçe yayım adı: Ecinniler (1875) Podrostok (Подросток); Türkçe yayım adı: Delikanlı (1881) Brat'ya Karamazovy (Братья Карамазовы); Türkçe yayım adı: Karamazov Kardeşler Kısa Öyküler (1846) Dvojnik (Двойник. Петербургская поэма); Türkçe yayım adı: "Öteki" (1847) Roman v devyati pis'mah (Роман в девяти письмах); Türkçe yayım adı: (1847) "Gospodin Prokharchin" (Господин Прохарчин); Türkçe yayım adı: "Mr. Prokharchin" (1847) "Hozyajka" (Хозяйка); Türkçe yayım adı: "Ev Sahibesi" (1848) "Polzunkov" (Ползунков); Türkçe yayım adı: "Polzunkov" (1848) "Slaboe serdze" (Слабое сердце); Türkçe yayım adı: "Bir Yufka Yürekli" (1848) "Chuzhaya zhena i muzh pod krovat'yu" (Чужая жена и муж под кроватью); Türkçe yayım adı: "The Jealous Husband" (1848) "Chestnyj vor" (Честный вор); Türkçe yayım adı: "An Honest Thief" (1848) "Elka i svad'ba" (Елка и свадьба); Türkçe yayım adı: "A Christmas Tree and a Wedding" (1848) Belye nochi (Белые ночи); Türkçe yayım adı: Beyaz Geceler (1857) "Malen'kij geroj" (Маленький герой); Türkçe yayım adı: "Küçük Kahraman" (1859) "Dyadyushkin son" (Дядюшкин сон); Türkçe yayım adı: "Amcanın Rüyası" (1859) Selo Stepanchikovo i ego obitateli (Село Степанчиково и его обитатели); Türkçe yayım adı: Stepanchikovo Köyü (1862) "Skvernyj anekdot" (Скверный анекдот); Türkçe yayım adı: "Tatsız Bir Olay" (1865) "Krokodil" (Крокодил); Türkçe yayım adı: "Timsah" (1870) "Vechnyj muzh" (Вечный муж); Türkçe yayım adı: "Ebedi Koca" (1873) "Bobok" (Бобок); Türkçe yayım adı: "Bobok" (1876) "Krotkaja" (Кроткая); Türkçe yayım adı: "Uysal Bir Ruh" (1876) "Muzhik Marej" (Мужик Марей); Türkçe yayım adı: (1876) "Mal'chik u Hrista na elke" (Мальчик у Христа на елке); Türkçe yayım adı: (1877) "Son smeshnogo cheloveka" (Сон смешного человека); Türkçe yayım adı: "Bir Adamın Düşü" Kurgusal olmayan eserler Yaz İzlenimleri Üzerine Kış Notları (1863) Bir Yazarın Günlüğü (Дневник писателя) (1873–1881) (wikipedia'dan alıntıdır)

Yazarın Kayıtlı Eserleri

Kaynak Adı Yayın Evi Basım Yılı Basım Yeri Baskı Adeti
Budala Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları 2014 İstanbul 4. Baskı
Yeraltından Notlar DOĞUBATI Aralık 2013 1. Baskı
Kumarbaz 2010 0. Baskı
Yer Altından Notlar 0. Baskı
Delikanlı Can yayınları 0. Baskı
İnsancıklar İletişim Yayınları 0. Baskı
Cinler İletişim 0. Baskı
Karamazov Kardeşler İletişim Yayınları 13.Baskı Ekim 2009, İstanbul (1.Baskı Haziran 2001, İstanbul) 0. Baskı
Suç ve Ceza Bordo Siyah 2007 İstanbul 0. Baskı